Birinci Kisim- Amaç,Kapsam,Tanimlar
Madde 1 - Amaç
Madde 2 - Kapsam
Madde 3 - Tanimlar
Ikinci Kisim - Tüketicinin Korunmasi ve Aydinlatilmasi
Madde
4 - Ayipli Mal ve Hizmetler
Madde 5 - Satistan Kaçinma
Madde 6 - Taksitli Satislar
Madde 7 - Kampanyali Satislar
Madde 8 - Kapidan Satislar
Madde 9 - Kapidan Satislarda
Saticinin Yükümlülügü
Madde 10 - Tüketici Kredisi
Madde 11 - Süreli Yayinlar
Madde 12 - Etiket
Madde 13 - Garanti Belgesi
Madde 14 - Tanitma ve Kullanma Kilavuzu
Madde 15 - Servis Hizmetleri
Madde 16 - Ticari Reklam ve Ilanlar
Madde 17 - Reklam Kurulu
Madde 18 - Zararli ve Tehlikeli
Mal ve Hizmetler
Madde 19 - Kalite Denetimi
Madde 20 - Tüketicinin Egitilmesi
Üçüncü Kisim - Tüketici Kuruluslari
Madde 21 - Tüketici Konseyi
Madde 22 - Tüketici Sorunlari Hakem Heyeti
Dördüncü Kisim- Yargilamaya ve Cezaya Iliskin Hükümler
Madde 23 - Tüketici Mahkemeleri
Madde 24 - Üretimin, Satisin Durdurulmasi
ve Malin Toplatilmasi
Madde 25 - Ceza Hükümleri
Madde 26 - Cezalarda Yetki, Itiraz ve Zamanasimi
Besinci Kisim- Çesitli Hükümler
Madde 27 - Denetim
Madde 28 - Laboratuvar
Madde 29 - Ödenek
Madde 30 - Diger Hükümler
Madde 31 - Yönetmelikler ve Düzenlemeler
Madde 32 - Kaldirilan Hükümler
Madde 33 - Yürürlük
Madde 34 - Yürütme
BIRINCI KISIM - Amaç,Kapsam,Tanimla
Madde
1 - Amaç
Bu Kanunun amaci, ekonominin gereklerine ve kamu yararina uygun
olarak tüketicinin saglik ve güvenligi ile ekonomik çikarlarini
koruyucu, aydinlatici, egitici, zararlarini tazmin edici, çevresel
tehlikelerden korunmasini saglayici önlemleri almak ve tüketicilerin
kendilerini koruyucu girisimlerini özendirmek ve bu konudaki politikalarin
olusturulmasinda gönüllü örgütlenmeleri tesvik etmeye iliskin hususlari
düzenlemektir.
Madde 2 - Kapsam
Bu Kanun, 1 inci maddede belirtilen amaçlarla mal ve hizmet piyasalarinda
tüketicinin taraflardan birini olusturdugu her türlü hukuki islemi
kapsar.
Madde 3 - Tanimlar
Bu Kanunun uygulanmasinda;
a) Bakanlik: Sanayi ve Ticaret Bakanligini,
b) Bakan: Sanayi ve Ticaret Bakanini,
c) Mal: Ticaret konusu tasinir esyayi,
d) Hizmet: Bir ücret yada menfaat karsiliginda yapilan bedeni ve/veya
fikri faaliyetleri,
e) Standart: Türk Standartini,
f) Tüketici: Bir mal veya hizmeti özel amaçlarla satin alarak nihai
olarak kullanan veya tüketen gerçek veya tüzel kisiyi,
g) Satici: Kamu kurum ve kuruluslari da dahil olmak üzere tüketciye
mal ve hizmet sunan gerçek veya tüzel kisileri,
h) Imalatçi-Üretici: Kamu kurum ve kuruluslari da dahil olmak üzere
tüketiciye sunulmus olan mal veya hizmetleri ya da bu mal veya hizmetlerin
hammaddelerini yahut ara mallarini üretenleri,
i) Tüketici Örgütleri: Tüketicinin korunmasi amaciyla kurulan dernek,
vakif ve tüketim kooperatiflerini, Ifade eder.
IKINCI KISIM - Tüketicinin Korunmasi ve Aydinlatilmasi
Madde 4 - Ayipli Mal ve Hizmetler
Ambalajinda, etiketinde,tanitma ve kullanma kilavuzunda yer alan
veya satici tarafindan vaadedilen veya standartinda tespit edilen
nitelik ve/veya niceligine aykiri olan ya da tahsis veya kullanim
amaci bakimindan degerini veya tüketicinin ondan bekledigi faydalari
azaltan veya ortadan kaldiran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler
içeren mal veya hizmetler, ayipli mal veya ayipli hizmet olarak
kabul edilir.
Satin alinan malin ayipli oldugunun anlasilmasi halinde; tüketici,
mali teslim aldigi tarihten itibaren 15 gün içerisinde bu mallari
satici firmaya geri vererek degistirilmesini veya ödedigi bedelin
iadesini veya ayibin neden oldugu deger kaybinin bedelden indirimini
ya da ücretsiz olarak tamirini talep edebilir.Tüketici bu taleplerden
herhangi birisini tercihte serbesttir.
Satici tüketicinin tercih
ettigi bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.Ayipli maldan ve/veya
ayipli malin neden oldugu her türlü zarardan dolayi tüketiciye karsi
satici, bayi, acenta, imalatçi-üretici ve ithalatçi, müstereken
ve müteselsilen sorumludurlar.
Satilan malin ayipli oldugunun bilinmemesi
bu sorumlulugu ortadan kaldirmaz.
Satilan malin ayibi gizli nitelikte ise veya ayip tüketiciden hile
ile gizlenmisse, satici 15 gün içerisinde kendisine basvurulmadigini
öne sürerek sorumluluktan kurtulamaz.
Satici daha uzun bir süre için garanti vermemis ise, ayipli maldan
ve ayipli malin neden oldugu her türlü zararlardan dolayi açilacak
davalar, ayip daha sonra ortaya çikmis olsa bile malin tüketiciye
teslimi tarihinden itibaren 2 yillik zaman asimina tabidir. Ancak
satici, satilan malin ayibini tüketiciden hile ile gizlemis ise,
2 yillik zaman asimi süresinden yararlanamaz.
Ayipli hizmetler hakkinda da yukaridaki hükümler uygulanir. Ayipli
hizmetin yeniden görülmesi imkansizlasmissa veya amaca aykiri sonuçlar
doguracak nitelikte ise, bedel iadesinde tüketicinin ayipli hizmetten
sagladigi fayda kadar indirim yapilir.
Ayipli oldugu bilinerek satin alinan mal ve hizmetler hakkinda yukaridaki
hükümler uygulanmaz.
Satisa sunulacak kullanilmis, tamir edilmis veya ayipli mal üzerine
veya ambalajina, imalatçi veya satici tarafindan alicinin kolaylikla
okuyabilecegi sekilde "Özürlüdür" ibaresini içeren bir
etiket konulmasi zorunludur. Bu durum, tüketiciye verilen fatura,
fis veya satis belgesi üzerinde de gösterilir.
Yalnizca ayipli mal satan veya isyerinin bir kat ya da reyon gibi
bir bölümünü sürekli olarak ayipli mal satisina tahsis etmis olan
saticilara yukaridaki fikra hükmü uygulanmaz.
Madde 5 - Satistan Kaçinma
Üzerinde "numunedir" veya "satilik degildir"
ibaresi bulunmayan bir malin; ticari bir kurulusun vitrininde, rafinda
veya açikça görülebilir herhangi bir yerinde teshir edilmesi, onun
stokta bulundugu anlamina gelir.Satici teshir ettigi mallarin satisindan
kaçinamaz.Satilmadigi halde satilmis gibi gösteremez.
Hizmetlerin satisindan da hakli bir sebep olmaksizin kaçinilamaz.
Satici, bir mal veya hizmetin satisini, o mal veya hizmetin kendisi
tarafindan belirlenen miktar, sayi, ebat veya süresi kadar satin
alinmasi ya da baska bir malin veya hizmetin sain alinmasi kosuluna
bagli kilamaz.
Malin ya da hizmetin belli miktar, sayi, ebat ya da süre kosuluyla
satilmasi, teamül, ticari örf veya adetten ise, üçüncü fikra hükmü
uygulanmaz.
Madde 6 - Taksitli Satislar
Taksitli satislarda; tüketici, borçlandigi toplam miktari önceden
ödeme hakkina sahiptir.Tüketici ayni zamanda, bir taksit miktarindan
az olmamak sartiyla bir veya birden fazla taksit ödemesinde bulunabilir.Her
iki durumda da satici, ödenen miktara göre gerekli faiz indirimini
yapmakla yükümlüdür.
Satici, taksitlerden birinin veya birkaçinin ödenmemesi halinde
kalan borcun tümünün ifasini talep etme hakkini sakli tutmussa,
bu hak; ancak saticinin bütün edimlerini ifa etmis olmasi durumunda
ve tüketicinin ifa edilmemis bir ediminin üzerinden en az dört hafta
geçmis olmasi ve saticinin en az bir haftalik bir süre vererek muacceliyet
uyarisinda bulunmasi kosullariyla kullanilabilir.Taraflarca belirlenen
ve tüketiciye yazili olarak bildirilen mal veya hizmetin toplam
satis fiyati hiçbir sekilde arttirilamaz.
Taksitli satislarda satici, asagidaki bilgileri yazili olarak bildirmek
ve taraflar arasinda aktedilen sözlesmenin bir nüshasini tüketiciye
vermek zorundadir.
a) Mal ve hizmetlerin pesin satis fiyati,
b) Vadeye göre faiz ile birlikte ödenecek toplam satis fiyati,
c) Faiz miktari, faizin hesaplandigi yillik oran ve gecikme faiz
orani,
d) Ön ödeme tutari,
e) Ödeme plani.
Madde 7 - Kampanyali Satislar
Gazete, radyo, televizyon ilani vesair yollarla halka duyurularak
düzenlenen kampanyalara istirakçi kabul etmek suretiyle ve malin
veya hizmetin bilahare teslim edilmesi veya yerine getirilmesi vaadiyle
yapilan satislarda, ilan ve taahhüt edilen mal ve hizmetlerin teslimatinin
zamaninda yapilmamasi, fiyat, nitelik ve miktarinda anlasmalara
aykiri davranilmasi durumunda, satici, bayi, acenta, temsilci, imalatçi-üretici
ve ithalatçi müstereken ve müteselsilen sorumludur.
Kampanyali satis olarak nitelendirilemeyen ancak, malin veya hizmetin
bilahere teslim veya yerine gtirilmesi kosuluyla yapilan her türlü
satislar da birinci fikra hükmüne tabidir.
Kampanyali satislarda satici, 6 inci maddenin üçüncü fikrasinda
belirtilen bilgilere ek olarak, "kampanya bitis tarihi"
ve "malin veya hizmetin teslim veya yerine getirilme tarih
ve sekli"ne iliskin bilgileri de yazili olarak vermekle yükümlüdür.
Taksitle yapilan kampanyali satislarda, 6 inci maddenin birinci
ve ikinci fikra hükümleri de uygulanir.
Madde 8 - Kapidan Satislar
Kapidan satislar; isyeri, fuar, panayir gibi satis mekanlari disinda,
önceden mutabakat olmaksizin yapilan degeri 1.000.000 Türk Lirasini
asan, tecrübe ve muayene kosullu satislardir.
Bu tür satislarda; tüketici, yedi günlük tecrübe ve muayene süresi
sonuna kadar mali, kabul veya hiçbir gerekçe göstermeden, reddetmekte
serbesttir.Satici almis oldugu bedeli, kiymetli evraki ve tüketiciyi
bu hukuki islemden dolayi borç altina sokan her türlü belgeyi, cayma
bildiriminin kendisine iadeli taahhütlü mektup ya da noter araciligi
ile ulasmasi veya bizzat teslim edilmesi tarihinden itibaren 10
gün içerisinde tüketiciye iade etmekle ve 20 gün içerisinde de mali
geri almakla yükümlüdür.
Tüketici, mali kendisine teslim anindaki durumu ile geri vermekle
ve kullanim sözkonusu ise, kullanma dolayisiyla malin ticari degerindeki
kaybi tazminle yükümlüdür.Malin tüketicinin zilyedinde bulunmasi,
baslibasina bir deger azalmasini ifade etmez.
Mal veya hizmetin iadesi imkansizlasmis veya iade amaca aykiri hale
gelmisse tüketici, bu mal veya hizmetten sagladigi fayda kadar bir
bedeli saticiya ödemekle yükümlüdür.
Saticinin mal veya hizmeti isyeri disinda satisa sunmasi, teamül,
ticari örf veya adetten ise, bu madde uygulanmaz.
Taksitle yapilan kapidan satislarda, ayrica 6 inci madde hükümleri
de uygulanir.
Birinci fikrada belirtilen 1.000.000 liralik deger, her yilin Ekim
ayi sonunda Devlet Istatistik Enstitüsü'nün Toptan Esya Fiyatlari
Endeksinde meydana gelen ortalama fiyat artisi oraninda artar.Bu
durum, Bakanlikça her yil Aralik ayi içinde Resmi Gazetede ilan
edilir.
Madde 9 - Kapidan Satislarda
Saticinin Yükümlülügü
Kapidan satislarda satici, hazirladigi sözlesme, fatura veya tesellüm
makbuzu ile birlikte en az 12 punto siyah koyu harflerle yazilmis
"Tüketicinin hiçbir hukuki ve cezai sorumluluk üstlenmeksizin
ve hiçbir gerekçe göstermeksizin yedi gün içerisinde mali reddederek
alim-satim isleminden cayma hakkinin var oldugunu ve cayma ihbarinin
saticiya bildirimi tarihinden itibaren on gün içinde de tüketicinin
vermis oldugu bedelin, kiymetli evrakin ve tüketiciyi bu hukuki
islemden dolayi borç altina sokan her türlü belgenin satici tarafindan
iade edilecegi"ni bildiren bir belgeyi; sahip oldugu haklarin
kendisine anlatildigini, cayma hakkini açiklayan belgenin kendisine
teslim edilip saticinin açik adresinin bildirilmis oldugunu beyan
eden ve tüketici tarafindan da imzalanmis olan bir tutanak karsiliginda
tüketiciye vermekle yükümlüdür.
Satici tüketiciden almis oldugu imzali belgeyi bir uyusmazlik halinde
mahkemeye ibraz etmekle yükümlüdür.Saticinin bu belgeyig ibraz edememesi
halinde, saticinin bu belgede belirtilmis olan borçlarini yerine
getirmemis oldugu kabul edilir.
Madde 10 - Tüketici Kredisi
Tüketicilerin banka veya benzeri finans kurumlarina bir mal veya
hizmeti satin almak amaciyla tüketici kredisi almak için basvurmalari
durumunda banka veya finansman kuruluslari ile tüketiciler arasinda
yazili bir sözlesmenin yapilmasi ve bu sözlesmenin bir nüshasinin
da tüketiciye verilmesi zorunludur.Taraflar arasinda akdedilen sözlesmede
öngörülen kredi sartlari, sözlesme süresi içerisinde tüketici aleyhinde
degistirilemez.
Sözlesmede;
a) Faizin hesaplandigi yillik oran,
b) Ödeme tarihleri, anapara, faiz, fon ve diger masraflarin ayri
ayri belirtildigi ödeme plani,
c) Tüketici kredisi tutari,
d) Faiz ve diger unsurlarla birlikte toplam borç tutari,
e) Istenecek teminatlar,
f) Gecikme faizi orani,
g) Borçlunun temerrüde düsmesinin hukuki sonuçlari,
h) Kredinin vadesinden önce kapatilmasina iliskin sartlar,
Aranir.
Tüketici, banka veya finans kurumlarina borçlandigi toplam miktari
önceden ödeyebilecegi gibi ayni zamanda vadesi gelmemis bir ya da
birden çok taksit ödemesinde de bulunabilir.Her iki durumda da banka
veya finans kurumlari, ödenen miktara göre gerekli faiz, komisyon
indirimini yapmakla yükümlüdürler.
Banka veya finans kurumlarinin, tüketici kredisini, belirli bir
mal veya hizmetin satin alinmasi ya da belirli bir satici ile yapilacak
hukuki islem kosulu ile vermeleri durumunda bunlar, satilan malin
ayibindan ötürü tüketiciye karsi satici ile müstereken ve müteselsilen
sorumlu olurlar.
Madde 11 - Süreli Yayinlar
Süreli yayinlara abone olan tüketiciler, abonelik sözlesmesinde
yer alan fiyat ve nitelige iliskin kosullara aykiri davranilmasi
halinde, abone islemlerini yapan sorumlu kisiye ya da yayin kurumuna
isteklerini yazili olarak bildirmek kaydiyla aboneliklerine tek
tarafli son verebilirler. Yayinci, abone ücretinin geri kalan kismini
hiçbir kesinti yapmaksizin 15 gün içinde iade etmekle yükümlüdür.
Tüketicinin abonelige son verme istegi; yazili bildirimin saticiya
ulastigi tarihten itibaren günlük yayinlarda 15 gün, haftalik yayinlarda
1 ay, aylik yayinlarda 3 ay sonra yürürlüge girer. Daha uzun süreli
yayinlarda ise, bildirimden sonraki ilk yayini müteakiben yürürlüge
konulur.
Madde 12 - Etiket
Ticaret konusu olan ve perakende satisa arz edilen mallarin veya
ambalajlarin yahut kaplarinin üzerine kolaylikla görülebilir, okunabilir
sekilde o malin mensei, cinsi ve fiyati hakkinda bilgileri içeren
etiket konulmasi mümkün olmayan hallerde ayni bilgileri kapsayan
listelerin görülebilecek sekilde uygun yerlere asilmasi zorunludur.
Hizmetlerin tarife ve fiyatlarini gösteren listeler de birinci fikraya
göre düzenlenerek asilir.
Bakanlik, etiket ve tarife listelerinin seklini, içerigini, usul
ve esaslarini bir yönetmelikle düzenler.
Belediyeler, bu madde hükümlerinin uygulanmasi ve izlenmesine iliskin
isleri yürütmekle görevlidirler.
Madde 13 - Garanti Belgesi
Ithatçi veya imalatçi firmalar ithal ettikleri veya ürettikleri
sanayi mallari için garanti belgesi düzenlemek zorundadirlar. Garanti
belgesinin tekemmül ettirilerek tüketiciye verilmesi sorumlulugu
tüketicinin mali satin aldigi satici, bayi, acenta ya da temsilciliklere
aittir. Garanti süresi malin teslim tarihinden baslar ve asgari
bir yildir. Garanti belgeleri, satin alinan mala iliskin faturanin
tarih ve sayisi ile bandrol ve seri numarasini içermek zorundadir.
Satici; garanti belgesi kapsamindaki mallarin, garanti süresi içerisinde,
gerek malzeme ve isçilik gerekse montaj hatalarindan dolayi arizalanmasi
halinde mali isçilik masrafi, degistirilen parça bedeli ya da baska
herhangi bir ad altinda hiçbir ücret talep etmeksizin tamir ile
yükümlüdür.
Garanti süresi içerisinde sik sik arizalanmasi sonucu maldan yararlanamamanin
süreklilik arzetmesi veya tamiri için gereken azami sürenin asilmasi
hallerinde, tüketici, malin ücretsiz olarak yenisi ile degistirilmesini
saticidan talep edebilir. Satici bu talebi rededemez. Tüketicinin
bu talebine karsi satici, bayi, acenta, imalatçi-üretici ve ithalatçi
müstereken ve müteselsilen sorumludurlar.
Tüketicinin mali kullanim kilavuzunda yeralan hususlara aykiri kullanmasindan
kaynaklanan arizalar, iki ve üçüncü fikra hükümleri kapsami disindadir.
Bakanlik, hangi sanayi mallarinin garanti belgesi ile satilmak zorunda
bulundugunu ve bu mallarin arizalarinin tamiri için gereken azami
süreleri Türk Standartlari Enstitüsü ile birlikte müstereken tespit
ve ilanla görevlidir.
Madde 14 - Tanitma ve Kullanma Kilavuzu
Sanayi mallarindan ithal edilmis olanlarin, bakim, onarim ve kullanilmasina
ait tanitma ve kullanim kilavuzlarinin aslina uygun Türkçe tercümeleriyle,
yurt içinde üretilenlerin bakim, onarim ve kullanilmasini gösterir
Türkçe tanitim ve kullanim kilavuzlariyla birlikte satilmasi zorunludur.
Bakanlik, sanayi mallarindan hangilerinin tanitma ve kullanim kilavuzu
ile satilmak zorunda bulundugunu Türk Standartlari Enstitüsü ile
birlikte tespit ve ilanla görevlidir.
Madde 15 - Servis Hizmetleri
Ithalatçi ve imalatçilar sattiklari sanayi mallari için o malin
Bakanlikça tespit ve ilan edilen kullanim ömrü süresince, bakim,
onarim ve servis hizmetlerini yürütecekleri istasyonlari kurmak
ve yeterli sayida teknisyen kadrosu ile yedek parça stoku bulundurmak
zorundadirlar.
Bakanlik, hangi mallar için servis istasyonlari kurulmasinin zorunlu
oldugu ile servis istasyonlarinin kurulus ve isleyisine dair usul
ve esaslari Türk Standartlari Enstitüsü ile müstereken tespit ve
ilanla görevlidir.
Madde 16 - Ticari Reklam ve Ilanlar
Ticari reklam ve ilanlarin yasalara ve genel ahlaka uygun, dürüst
ve dogru olmalari esastir.
Tüketici aldatici, yaniltici veya onun tecrübe ve bilgi noksanliklarini
istismar edici, tüketicinin can ve mal güvenligini tehlikeye düsürücü,
siddet hareketlerini ve suç islemeye özendirici, kamu sagligini
bozucu, hastalari, yaslilari, çocuklari ve özürlüleri istismar edici
reklam ve ilanlar yapilmaz.
Madde 17 - Reklam Kurulu
Ticari reklam ve ilanlarda uyulmasi gereken ilkeleri belirlemek,
bu ilkeler çerçevesinde ticari reklam ve ilanlari incelemek ve inceleme
sonucuna göre 16 nci madde hükümlerine aykiri hareket edenleri cezalandirmak,
sözkonusu reklam ve ilanlari durdurmak ve/veya ayni yöntemle düzenlemek
hususlarinda Bakanliga öneride bulunmakla görevli bir Reklam Kurulu
kurulmustur.
Reklam Kurulu, ticari reklam ve ilanlarda uyulmasi gereken ilkeleri
belirlemede; ülke kosullarinin yanisira, reklamcilik alaninda evrensel
kabul görmüs tanim ve kurallari da dikkate alir.
Baskanligi, Bakanin görevlendirecegi ilgili Genel Müdür tarafindan
yürütülen Reklam Kurulu;
a) Bakanlikça, yüksekögretim görmüs ve iktisat, maliye, hukuk ve
isletmecilik dallarindan birinde veya birkaçinda en az 10 yillik
tecrübesi bulunan kisiler arasindan görevlendirilecek bir üye,
b) Adalet Bakanligi'nca bu Bakanlikta idari görevlerde çalisan hakimler
arasindan görevlendirilecek bir üye,
c) Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu'nca görevlendirilecek bir üye,
d) Yüksekögretim Kurulunun reklamcilik alaninda uzman üniversite
ögretim elemanlari arasindan seçecegi bir üye,
e) Türk Tabibleri Birligi Merkez Konseyi'nin görevlendirecegi bir
üye,
f) Türkiye Barolar Birliginin görevlendirecegi bir üye,
g) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliginin görevlendirecegi bir üye,
h) Ankara, Istanbul ve Izmir Gazeteciler Cemiyetlerinin kendi aralarindan
seçecegi bir üye,
i) Reklamcilar derneklerinin veya varsa üst kuruluslarinin seçecegi
bir üye,
j) Tüketici Konseyinin Konseye katilan tüketici örgütü temsilcileri
arasindan seçecegi bir üye,
k) Türkiye Ziraat Odalari Birliginin görevlendirecegi bir üye,
l) Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonunun görevlendirecegi
bir üye,
m) Türk Standartlari Enstitüsünden bir üye,
n) Diyanet Isleri Baskanligindan bir üye,
o) Mühendis Odalari Birliginden bir üye,
p) Isçi Konfederasyonlarindan iki üye,
Olmak üzere onyedi üyeden olusur.
Kurul üyelerinin görev süreleri üç yildir.Süresi bitenler yeniden
görevlendirilebilir veya seçilebilir.Üyelikler herhangi bir sebeple
bosaldigi takdirde bosalan yerlere üçüncü fikra esaslari dahilinde
bir ay içerisinde görevlendirme veya seçim yapilir.
Kurul ayda en az bir defa veya ihtiyaç duyuldugu herzaman Baskanin
çagrisi üzerine toplanir.
Kurul, Baskan dahil en az dokuz üyenin hazir bulunmasi ile toplanir
ve toplantiya katilanlarin çogunlugu ile karar verir.
Kurul, gerekli görülen hallerde sürekli ve geçici olarak görev yapmak
üzere özel ihtisas komisyonlari kurabilir.Kurulun bu komisyonlarda
görev yapmasini uygun görecegi kamu personeli, ilgili kamu kuruluslarinca
görevlendirilir.
Kurul üyeleri ile özel ihtisas komisyonu üyelerinden kamu görevlisi
olanlara verilecek huzur hakki ve kamu görevlisi olmayan kurul üyelerine
ödenecek huzur ücreti Bakanlikça belirlenir.
Kurulun sekretaerya hizmetleri Bakanlik tarafindan yerine getirilir.
Reklam kurulunun görevleri, kurulus, çalisma usul ve esaslari ile
sekreterya hizmetlerinin ne suretle yerine getirilecegi Bakanlik
tarafindan çikarilacak bir yönetmelikle belirlenir.
Madde 18 - Zararli ve Tehlikeli Mal ve Hizmetler
Tüketicinin kullanimina sunulan mal ve hizmetlerin kisi ve çevre
sagligina zararli veya tehlikeli olabilmesi durumunda, bu mallarin
emniyetle kullanilabilmesi için üzerine veya ekli kullanim kilavuzlarina,
bu durumla ilgili açiklayici bilgi ve uyarilar, açikça görülecek
ve okunacak sekilde konulur veya yazilir. Bakanlik, hangi mal ve
hizmetlerin açiklayici bilgi ve uyarilari tasimasi gerektigini ve
bu bilgi ve uyarilarin seklini ve yerini Türk Standartlari Enstitüsü
ile birlikte tespit ve ilanla görevlidir.
Madde 19 - Kalite Denetimi
Bakanlik, tüketicinin can ve mal güvenligi ile fizik ve çevre sagligina
ve bu konularda bilgilendirilmesine iliskin, standartina göre veya
standarti yoksa standarda esas teskil etmek üzere belirlenecek özelliklere
göre yapilacak kalite denetimi ile mal, hizmet ve tesislerin belgelendirilmesi
hakkindaki usul ve esaslari, Türk Standartlari Enstitüsünün görüsünü
alarak tespit ve ilanla görevlidir.
Ancak 2634 sayili Turizmi Tesvik Kanunu uyarinca Turizm Bakanligindan
belgeli ve belgelendirilecek tesisler bu uygulamadan muaftir.
Madde 20 - Tüketicinin Egitilmesi
Tüketicinin egitilmesi konusunda her derecedeki okullarin ders programlarina
Milli Egitim Bakanliginca gerekli ilaveler yapilir.
Tüketicinin egitilmesi ve aydinlatilmasi için kitap, mecmua ve brosür
çikarilmasina ve tüketicinin bilinçlendirilmesi için radyo ve televizyonlarda
programlar düzenlenmesine iliskin usul ve esaslar, Tüketici Konseyinin
önerisi ile Bakanlikça tespit ve ilan olunur.
ÜÇÜNCÜ KISIM - Tüketici Kuruluslari
Madde 21 - Tüketici Konseyi
Tüketicinin sorunlarinin, ihtiyaçlarinin ve çikarlarinin korunmasina
iliskin gerekli tedbirleri arastirmak, sorunlarin tüketici lehine
çözülmesi için alinacak tedbirlerle, bu Kanunun uygulanmasina yönelik
tedbirlere dair görüsleri ilgili mercilere iletmek amaciyla, Bakanligin
koordinatörlügünde bir "Tüketici Konseyi" kurulur.
Tüketici
Konseyi, Bakanin veya görevlendirecegi bir bakanlik görevlisinin
baskanliginda, Adalet, Içisleri, Maliye, Milli Egitim, Saglik, Ulastirma,
Tarim ve Köyisleri, Turizm ve Çevre Bakanliklari ile Devlet Planlama
Teskilati Müstesarligi, Hazine Müstesarligi, Dis Ticaret Müstesarligi,
Devlet Istatistik Enstitüsü Baskanligi, Türk Standartlari Enstitüsü
Baskanligi, Milli Prodüktivite Merkezi, Diyanet Isleri Baskanligi,
Türk Belediyecilik Dernegi, Isçi Sendikalari Konfederasyonlari,
Türkiye Milli Kooperatifler Birligi, Yüksek Ögretim Kurulu, Türkiye
Barolar Birligi, Türk Mimar Mühendis Odalari Birligi, Türk Eczacilar
Birligi, Türk Tabibler Birligi, Türkiye Ziraat Odalari Birligi,
Milli Kalite Konseyi, Ahilik Arastirma ve Kültür Vakfi ve Tüketici
Örgütleri temsilcilerinden olusur.
Tüketici Konseyini olusturan kurum ve kuruluslarin temsilcilerinin
sayi ve nitelikleri ile Tüketici Konseyine katilabilmek için tüketici
örgütlerinin sahip olmalari gereken asgari üye sayisi ve bu örgütlerin
Tüketici Konseyine göderecekleri temsilci sayisi Bakanlikça belirlenir.Ancak,
kamu kurum ve kuruluslarindan gelen temsilcilerin sayisi, hiçbir
sekilde Tüketici Konseyinin toplam üye sayisinin %50'sinden fazla
olamaz.Tüketici Konseyi yilda enaz birkez toplanir.
Tüketici Konseyinin çalisma usul ve esaslari ile diger hususlar
Bakanlikça çikarilacak bir yönetmelikle düzenlenir.
Madde 22 - Tüketici Sorunlari Hakem Heyeti
Bakanlik, il ve ilçe merkezlerinde, tüketiciler ile saticilar arasinda
çikan uyusmazliklara çözüm bulmak amaciyla belediyelerle koordineli
olarak, en az bir "tüketici sorunlari hakem heyeti" olusturmakla
görevlidir.
Baskanligi Sanayii ve Ticaret Il Müdürü veya görevlendirecegi bir
memur tarafindan yürütülen tüketici sorunlari hakem heyeti; belediye
baskaninin konunun uzmani belediye personeli arasindan görevlendirecegi
bir üye, baronun mensuplari arasindan görevlendirecegi bir üye,
ticaret ve sanayi odasi ile esnaf ve sanatkar odalarinin görevlendirecegi
bir üye ve tüketici örgütlerinin seçecegi bir üye olmak üzre baskan
dahil 5 üyeden olusur. Ticaret ve Sanayi Odasi ya da ayri ayri kuruldugu
yerlerde ticaret odasi ile esnaf ve sanatkar odalarinin görevlendirecegi
üye, uyusmazligin satici tarafini olusturan kisinin tacir veya esnaf
ve sanatkar olup olmamasina göre ilgili odaca görevlendirilir.
Bakanlik tasra teskilatinin bulunmadigi il ve ilçelerde tüketici
sorunlari hakem heyetinin baskanligi en büyük mülki amir ya da görevlendirecegi
bir memur tarafindan yürütülür.Tüketici sorunlari hakem heyetinin
olusumunun saglanamadigi yerlerde noksan üyelikler, belediye meclislerince
re'sen doldurulur.
Tüketici sorunlari hakem heyetlerinin verecegi kararlar, tüketici
mahkemelerinde delil olarak ileri sürülebilir.Uyusmazlik konusu
mal veya hizmet bedelinin 5.000.000 Tl'yi asmadigi hallerde, bu
heyetlerce verilmis bir karar olmaksizin tüketici mahkemelerine
basvurulamaz.Bu parasal sinir, her yil 8 inci maddenin son fikrasinda
gösterilen usul çerçevesinde yeniden belirlenir.
25 inci maddede cezai yaptirima baglanmis hususlara iliskin uyusmazliklar,
tüketici sorunlari hakem heyetlerinin görev ve yetki kapsami disindadir.
Tüketici sorunlari hakem heyetlerinin kurulmasi, çalismasi, usul
ve esaslari ile diger hususlar Bakanlikça çikarilacak bir yönetmelikle
düzenlenir.
DÖRDÜNCÜ KISIM - Yargilamaya ve Cezaya Iliskin Hükümler
Madde 23 - Tüketici Mahkemeleri
Bu Kanunun uygulamasiyla ilgili olarak çikacak her türlü ihtilaflara
tüketici mahkemelerinde bakilir.
Tüketici mahkemelerinin yargi çevresi, Hakimler ve Savcilar Yüksek
Kurulunca belirlenir.
Tüketici mahkemeleri nezdinde tüketiciler, tüketici örgütleri ve
Bakanlikça açilacak davalar her türlü resim ve harçtan muaftir.Tüketici
Mahkemelerinde görülecek davalar Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun
Yedinci Babi, Dördüncü Fasli hükümlerine göre yürütülür.
Madde 24 - Üretimin, Satisin Durdurulmasi ve Malin Toplatilmasi Malin Toplatilmasi
Satisa sunulan bir seri malin ayipli olmasi durumunda Bakanlik veya
tüketici örgütleri, ayipli seri malin üretiminin ve satisinin durdurulmasi
ve satis amaciyla elinde bulunduranlardan toplatilmasi için dava
açabilirler.
Mahkeme, dava sonunda ayipli mallarin toplatilmasi kararini vermisse;
ayipli malin ve ayibin niteligine göre bu mallarin, saticiya iade
edilip edilmemesine de karar verir.Ancak, mallarin toplatilmasi
için yapilan her türlü masraf, aleyhine karar verilen kisi tarafindan
ödenmedikçe mallar kendisine iade edilmez.
Dava konusu mallari satis amaciyla elde etmis olan üçüncü kisilerin
açacaklari rücu davalari da asil davaya bakan mahkemede görülür.
Ayipli mallari satin alan tüketicilerin ugradiklari maddi ve manevi
zararlar nedeniyle tek tek dava açma haklari saklidir.
Madde 25 - Ceza Hükümleri
4 üncü maddenin yedinci fikrasinda, 5 inci maddenin birinci fikrasina,
6 nci maddenin üçüncü fikrasina, 7 inci maddenin üçüncü fikrasina,
9 uncu maddenin birinci fikrasina, 10 uncu maddenin birinci fikrasina
ve 12 inci maddenin bir ve ikinci fikralarina aykiri hareket edenler
hakkinda 5.000.000 lira para cezasi uygulanir.
8 inci maddenin ikinci fikrasina, 13 üncü maddenin bir ve ikinci
fikralarina, 14 üncü maddenin birinci fikrasina, 15 inci maddenin
birinci fikrasina, 27 inci maddenin ikinci fikrasina aykiri hareket
edenler hakkinda 10.000.000 lira para cezasi uygulanir.
16 inci maddeye aykiri hareket edenler hakkinda 200.000.000 lira
para cezasi uygulanir.16 inci maddeye aykirilik, ülke düzeyinde
yayin yapan yazili, sözlü, görsel vesair araçlar ile gerçeklesmis
ise, cezanin on kati uygulanir.Bakanlik ayrica ticari reklam veya
ilanin durdurulmasi ve/veya ayni yöntemle düzeltilmesini ilgililerden
ister.Bu istege ragmen 16 inci maddeye aykiriligin devami halinde,
Bakanlik ticari reklam veya ilanin durdurulmasi ve/veya ayni yöntemle
düzeltilmesi talebi ile tüketici mahkemelerine basvurabilir.
18 inci ve 19 uncu maddeye aykiri hareket edenler hakkinda 100.000.000
lira para cezasi uygulanir. Ayrica 18 inci madde uyarinca mecburi
standartina aykiri olarak imal edilen malin, tüketicinin, can ve
mal güvenligi ve sagligi ile dogrudan ilginin bulunmasi ve standartina
intibak ettirilmesinin imkansiz olmasi hallerinde tüketici mahkemesi,
dogrudan veya Bakanligin basvurusu üzerine üretim ve satisin engellenmesi
için isyerinin kapatilmasina ve malin müsaderesine ve gerektiginde
tüketim ve kullanim amaciyla elinde bulunduranlardan toplatilmasina
karar verebilir. Bu fikranin uygulandigi hallerde, verilip kesinlesen
isyeri kapatma karar özetleri, büyük harfle yazilmak suretiyle ve
kapatma süresi kadar kalmak üzere kapatilan isyerinin göze çarpan
bir yerine yapistirilir.Ayrica karar özeti mahkemece Cumhuriyet
Bassavciligina bildirilir ve masrafi daha sonra faillerden alinmak
üzere Ankara, Istanbul, Izmir'de yayinlanan ve tiraji yüzbinin üzerinde
bulunan bir veya iki gazetede ve ayrica varsa suç yerinde yayinlanan
mahalli bir gazetede derhal ilan edilir.
Yukaridaki fikralarda belirtilen para cezalari, suçun ayni yil içerisinde
tekerrürü halinde iki misli olarak uygulanir.Para cezalari her yilin
basinda Türk Ceza Kanununun Ek 2 inci madde hükümleri uyarinca arttirilir.
Bu Kanunda yazili fiiller hakkinda verilecek idari para cezalari,
bu fiiller için diger kanunlarda yazili cezalarin uygulanmasina
engel olmaz.
Madde 26 - Cezalarda Yetki, Itiraz ve Zamanasimi
25 inci maddenin;
a) Birinci fikrasinda düzenlenen 12 inci maddenin bir ve ikinci
fikralarina aykirilik halinde öngörülen cezalar belediye encümenlerince,
b) Üçüncü fikrasinda gösterilen cezalar Bakanlik tarafindan,
c) Diger cezalar o yerin mülki amiri tarafindan verilir.
Bu Kanunda düzenlenen her türlü para cezasi, idari niteliktedir.Bu
cezalara karsi teblig tarihinden itibaren en geç yedi gün içerisinde
yetkili idari mahkemesine itiraz edebilir.Itiraz, idarece verilen
cezanin yerine getirilmesini durdurmaz ve zaruret görülmeyen hallerde
evrak üzerinde inceleme yapilarak en kisa sürede sonuçlandirilir.Itiraz
üzerine idare mahkemesince verilen kararlar kesindir.
25 inci maddeye göre verilen para cezalari, Amme Alacaklarinin Tahsil
Usulü Hakkinda Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.
Bu Kanunda düzenlenen idari para cezalarinin verilmesine iliskin
cezai zamanasimi süresi bir yildir. Zamanasimi süresi bu Kanunun
hükümlerine aykiri fiilin islendigi tarihte baslar.
Sürekli veya tekrarlanan ihlaller söz konusu ise süre, ihlalin sona
erdigi ya da en son tekrarlandigi günden itibaren baslar.Karar aleyhine
yargi yoluna basvurulmus olmasi tahsil zamanasimini keser.
Cezalar, cezayi vermeye yetkili merci tarafindan yedi gün içerisinde
ilgilinin mensup oldugu meslek kurulusuna bildirilir.
BESINCI KISIM - Çesitli Hükümler
Madde 27 - Denetim
Bu Kanunun uygulanmasinda, Bakanlik müfettisleri ve kontrolörleri
ile Bakanlikça ve belediyelerce görevlendirilecek personel; fabrika,
magaza, dükkan, ticarethane, depo, ambar gibi her türlü mal konulan
ve/veya satilan veya hizmet sunulan yerlerde denetleme, inceleme
ve arastirma yapmaya yetkilidirler.
Bu Kanunun kapsamina giren hususlarda yetkili ve görevli kisi ve
kuruluslara her türlü bilgi ve belgelerin dogru olarak gösterilmesi
ve asil ve onayli kopyalarinin verilmesi zorunludur.
Madde 28 - Laboratuvar
Bakanlik, bu Kanunun uygulanmasi için labaratuvarlar kurabilir veya
Bakanliklarin kurulu bulunan labaratuvarlarindan istifade edebilir;
kalite kontrolü yapacak resmi ve özel kurulus labaratuvarlarinda
bulunmasi gereken asgari teknik özellikleri ilgili bakanliklar ile
müstereken tespit ve ilanla görevlidir.
Bakanlikça yapilan denetimler sirasinda alinan numunelerin tahlilleri
resmi veya özel kurulus labaratuvarlarinda yaptirilabilir.Tahlil
sonuçlarinin standartina aykiri çikmasi halinde, buna iliskin tüm
giderler üretici kisi veya kurulus tarafindan ödenir. Bu giderler,
Amme Alacaklarinin Tahsil Usulü Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.
Madde 29 - Ödenek
Bu Kanunla kurulan Tüketici Konseyi, tüketici sorunlari hakem heyetleri
ve Reklam Kurulunun kurulus ve çalismalarina iliskin masraflar ile
sair harcamalar, Bakanlik bütçesine konulacak ödenekten karsilanir.
Yeni kurulacak ve sermayeleri en az yüzmilyon Lira ve daha yukarida
olan anonim ve limited sirket statüsündeki tüm ortakliklarin sermayelerinin
ve sermaye artirimi halinde artan kismin binde ikisi nisbetinde
yapilacak ödemeler, TC Merkez Bankasi nezdinde açilacak bir hesapta
toplanir.Bu hesapta toplanan paralarin yüzde besi bu Kanunun uygulanmasinda
görev alan kuruluslar tarafindan, yüzde doksan besi ise 4054 sayili
Kanunla kurulan "Rekabet Kurumu" tarafindan kullanilir.
Madde 30 - Diger Hükümler
Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde genel hükümler uygulanir.
Madde 31 - Yönetmelikler ve Düzenlemeler
Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler, Kanunun yayimi tarihinden itibaren
bir yil içerisinde ilgili kamu kuruluslari, mesleki üst kuruluslar
ve tüketici örgütlerinin görüsleri alinarak Bakanlikça çikarilir.Bakanlik,
bu Kanunun uygulamasiyla ilgili olarak mevzuat çerçevesinde gerekli
tedbirleri almaya ve düzenlemeleri yapmaya yetkilidir.
Madde 32 - Kaldirilan Hükümler
3489 sayili Pazarliksiz Satis Mecburiyetine Dair Kanun, 632 sayili
Ithal veya Yurt Içinde Imal Edilen Tasit Araçlari, Motor, Makina
Alet ve Cihazlarin Tanitmalik ile Birlikte Satisi Hakkinda Kanun
yürürlükten kaldirilmistir.
GEÇICI MADDE 1
Tüketici mahkemeleri kuruluncaya kadar bu mahkemelerde görülmesi
gereken davalara bakacak mahkemeleri, Hakimler ve Savcilar Yüksek
Kurulu belirler.
Madde 33 - Yürürlük
Bu Kanun yayimi tarihinden 6 ay sonra yürürlüge girer.
Madde 34 - Yürütme
Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.